Een terugblik op het proces van een zelfbouw kavel woning
Begin 2018 begon een groot avontuur voor Bram en Marc. Ze waren namelijk ingeloot voor een kavel aan de Petroleumhaven in Den Haag en op zoek naar een architect. Twee jaar later namen de heren hun intrede in de nieuwbouwwoning. Wat gebeurde er allemaal in de tijd ertussen?
Welke architect gaat mijn huis ontwerpen, de vergunning aanvragen, wat zijn de bouwkosten? Dit zijn de eerste vragen die op je afkomen. Na een aantal gespreken met architecten uit Den Haag, werd de keuze gemaakt voor Nugter Architectuur. Naast dat de ontwerpen van de architect hen aan stond, was er een wederzijdse klik. Deze klik is belangrijk, aangezien we voor een langere tijd samen gaan werken.
Na de eerste gesprekken met Marc en Bram waren de wensen helder. We hadden een programma van eisen opgesteld. Hierin stond onder andere welke ruimtes, functies en esthetiek gewenst waren. Voor de architect de taak op dit te vertalen naar een tastbaar ontwerp. Dit ontwerpproces begint grof, met een concept schets, en wordt uiteindelijk uitwerkt tot gedetailleerde tekeningen. De eerste fase heet het schetsontwerp.
Door de goede gesprekken vooraf, viel de plattegrond gelijk in de smaak. Hierna moet de architect de plattegronden vertalen naar een 3D model in het voorlopig ontwerp. Het ontwerp moet voldoen aan de gestelde regels van het bestemmingsplan, dan wel kavelpaspoort en het bouwbesluit voor nieuwbouw. Ook moet er een gevelontwerp gemaakt worden. Welk materiaal en kleur krijgt de gevel? Hoe zien de kozijnen eruit? Ook hier beginnen we grof, met een concept schets.
Na dat alle ideeën zijn vertaald naar een ontwerp, wordt de woning verder uitgewerkt tot een definitief ontwerp. Hierin wordt het ontwerp bouwkundig uitgewerkt. Ook werden er externe partijen geraadpleegd voor specifieke onderdelen van de woning. Zo was de duurzaamheidsambitie van dit project groot. Namelijk een nul-op-de-meter woning. Dit betekent dat de woning net zoveel energie opwerkt, als dat het verbruikt. Daarnaast moet er een constructeur worden ingeschakeld voor de constructieve berekeningen.
Om de duurzaamheidsambitie te halen werd er gekeken naar elke installaties dit kunnen bewerkstelligen. Naast een hoge isolatiewaarde, zijn zonnepanelen, een warmtepomp en het ventilatiesysteem onderdelen die hier veel effect op hebben. De adviseur kan deze systemen in een computermodel stoppen en zo bekijken wat de energiebehoefte van de woning zal zijn. Hierop wordt de capaciteit van de zonnepanelen en warmtepomp aangepast.
Bij het bouwen van zelfbouwwoningen zit één groot nadeel ten opzichte van een tussen woning van een projectontwikkelaar; De stabiliteit. De zelfbouw woningen, ook al staan de woningen tegen elkaar aan, moeten elk zelfstandig stabiel zijn. Waarbij het bij een projectontwikkeling de stabiliteit van de woningen samenwerkt, weet je bij een zelfbouw woning nooit zeker wanneer de buren gaan bouwen. Om deze reden moet de woning op zichzelf stabiel zijn. Hier moet de architect goed over nadenken, want het kan een belemmering zijn, maar ook van toegevoegde waarde. Voor de woning van Marc en Bram is de constructie een zichtbaar onderdeel van de woning geworden. Stalen kolommen en een groot stabilisatie kruis markeren de vide van de woonkamer en kaderen het uitzicht naar de haven. Een echte blikvanger.
Nu de woning bouwkundig is uitgewerkt, de constructie berekent en de installaties bekend, kan de omgevingsvergunning worden ingediend. Altijd een spannend moment, want de gemeente toetst of het plan voldoet aan alle gestelde eisen. Na een maand kregen we bericht, er waren aanpassingen nodig. Doordat de woning vlak langs het spoor ligt, zijn er hoge eisen aan de geluidswering van de gevel. Na enige discussie met de gemeente over het aanleveren van geluidsmetingen op de bouwlocatie (een prijzig onderzoek), konden de tekeningen aangepast worden zodat de woning voldoet aan de eis.
Een maand later kwam de goedgekeurde vergunning in de mail. Reden voor een klein feestje, want de woning mag gebouwd worden. De volgende taak is het zoeken van een aannemer die het plan gaat realiseren. Met veel drukte op de bouwmarkt, een uitdagende klus. Uiteindelijk hebben we bij drie partijen een offerte opgevraagd. Dit bleek een “appels met peren” vergelijking. Zowel in prijs als in de opbouw van de offerte. Uiteindelijk is er voor een partij gekozen waar de beste klik mee was. Al waren zij niet de goedkoopste partij, wel hadden zij een duidelijke, uitgebreide offerte. Dit schept helderheid en vertrouwen.
De start van elk bouwwerk begint bij de fundering. Omdat de projecten aan weerszijde inmiddels ook de vergunning binnen hadden, werd er besloten om de fundering gezamenlijk voor de drie woningen te leggen. Dit scheelde voor ons zeker €5000 in kosten. Helaas zorgde het wel voor vertraging om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Stressvol op het moment, maar de kostenbesparing is het wel waard.
De fundering ligt, er kan gebouwd worden. Nu gaat de bouw snel. Elke week zijn er zichtbaar vorderingen. Elke twee weken tijdens de uitvoering zijn er bouwvergaderingen met opdrachtgever, architect en aannemer. Hier wordt de voortgang, mogelijke complicaties en het meer-, minderwerk besproken. Belangrijk om grip op het project te behouden.
Na zo’n 9 maanden hard werken is de woning klaar en nemen Bram en Marc hun intreden in de woning. Als Haagse architect ben ik heel trots dat ik een bijdrage heb mogen leveren aan deze nieuwe Haagse wijk. Maar hoe beviel het Marc en Bram? We vragen ze het:
- Ten eerste de belangrijkste vraag; zijn jullie blij met de woning?
Ja, we zijn heel blij met de woning. Het is precies geworden zoals we hadden gehoopt. Een industriële woning die gericht is op het water waarbij stoere elementen zichtbaar zijn. De keuze om constructieve elementen juist prominent zichtbaar te maken was een geweldige toevoeging waar we heel blij mee zijn. Ook de keuzes die we samen met de architect hebben gemaakt wat betreft de voor- en achtergevel zijn perfect uitgewerkt. We hadden niet anders gehoopt.
- Terugkijkend op het ontwerp en bouwproces, viel het mee, of tegen?
Zo’n proces gaat in ups en downs, maar als we terugkijken zouden we het zo weer doen. Natuurlijk heb je soms momenten dat je elkaar aankijkt en denkt van: man, man, man, waar zijn we aan begonnen. Maar het viel niet tegen. Hoe mooi is het om jouw eigen droomhuis te bouwen.
Overigens hebben we de samenwerking met de architect, bouwkundige én de aannemer heel prettig ervaren. Het is belangrijk om een klik te hebben. Niet alleen wat betreft wat je mooi vindt, maar ook op persoonlijk vlak. En daarbij hebben we een goede keuze gemaakt.
- Zal je het nog eens overdoen?
Ja hoor, maar nu nog even niet. Laten we eerst maar eens genieten van onze woning. De laatste punten moeten nog op de i worden gezet en ook het buurtje waar we nu wonen heeft nog geen vorm gekregen. Over tien of vijftien jaar, als onze woonwensen weer anders zijn, zouden we dit proces best nog een keer opnieuw kunnen doen. We hebben er veel van geleerd, en we weten wat er op ons afkomt. Dat maakt het dan een stuk makkelijker, denken we.
- Heb je nog tips voor andere zelfbouwers?
Jazeker, drie tips. Als je samen bouwt met je partner is het fijn als je van tevoren al hebt besproken wat je zeker wel en zeker niet wilt. Er komen veel keuzes op je af: esthetisch, ecologisch, financieel, organisatorisch… Zorg dat je al op één lijn zit, want wij kunnen ons best voorstellen dat dit spanning kan opleveren.
Verder willen we meegeven dat je vertrouwt op de keuzes van de professionals waarmee je werkt. We hebben stiekem best wel een paar keer momenten gehad dat we dachten: oei, dit zou niet onze eerste keuze zijn. Een voorbeeld is de donkere gevels. Nadat we dit kenbaar hebben gemaakt, hebben we erover gesproken en raakten we overtuigd. En nu vinden we het helemaal te gek.
En de laatste tip is dat je flink kunt besparen door de afwerking door een andere aannemer te laten doen, maar dat dit wel heel veel gedoe oplevert. Dit vonden we achteraf niet prettig. Er was al een beetje voor gewaarschuwd, maar het prijsverschil was dusdanig dat we de gok hebben gewaagd. Achteraf hadden we het wat waard gevonden om alles bij één aannemer te laten doen.